Akvaryum Balıklarında Stres Belirtileri ve Etkileri
Akvaryum balıklarında stres nedenleri ve belirtileri nelerdir? Stresli akvaryum balıkları nasıl anlaşılır? Balıklar için stresin zararları ve korunma yolları nelerdir? gibi sorulara cevap vermeye çalışacağız.
Akvaryum Balıklarında Stres
Stres tüm canlıların hayatında var olan ve tüm canlıların hayatlarını yakından ilgilendiren önemli bir konudur. Stres her zaman zararlı değil, canlı doğası için gerekli bir durumdur. Kısa süreli stresler canlılara faydalı nitelikler kazandırabilirken, aşırı stres veya uzun süreli stres durumları, tüm canlıları olumsuz etkileyecek sorunlar ortaya çıkarabilir. İnsanlar da dahil olmak üzere tüm canlılarda görülen stres, akvaryum balıklarında daha farklı ve daha etkili olabilir.
Stresin Tanımı
Stres, yaşanan veya hissedilen durumlara karşı vücudun verdiği fizyolojik ve duygusal tepkidir. Strese bağlı, çeşitli hormonların salgı üretimi başlar. Örneğin; stresli olaylar, kalp ritmini artırır, kan basıncını artırır, kan şekerini yükseltir ve kortizol (Kortizol; stres durumunda vücudun ürettiği kortikosteroid hormondur.) salınımına neden olur. Stres, fiziksel, psikolojik veya çevresel olabilir. Stres, kısa, ani veya uzun ve kronik formda olabilmektedir. Hafif, kısa süreli stresin, tüm canlıların sağlığına olumlu bazı etkileri vardır. Ancak uzun süreli stres veya, ciddi kısa süreli stres, akvaryum balığı hastalıkları ve ölümlerinin önemli ölçüde sebebidir.
Stresin Balıklar Üzerindeki Etkisi
Balıklarda kısa süreli stres, solunumda artışa neden olur. İnsanlar stres durumunda kavga veya depresyon gibi durumlar yaşarken, balıklar bu durumdan biran önce kurtulmak için çözüm ararlar veya beklerler. Ancak kısa sürede kurtulamadıkları stres faktörleri olursa, bu durum akvaryum balıklarında kronik hastalıklara neden olur. Büyüme, üreme ve sindirim sistemlerinde oluşabilecek kalıcı hastalıklara ek olarak, bağışıklık sistemleri de, stres durumunda ciddi hasar görebilir. Bağışıklık sisteminde hasar oluşması ise, bakteri, enfeksiyon ve mantar oluşumunu hızlandırarak, akvaryum balıklarında ölüme neden olabilir.
Balıklarda Stres Nedenleri
Akvaryum balıklarında stres oluşturabilecek nedenlerden bazıları bunlardır;
- Yükseltilmiş amonyak seviyesi.
- Yükseltilmiş nitrat seviyesi.
- Yanlış dengelenmiş pH seviyesi.
- Sıcaklık değerlerinde dalgalanma.
- Yanlış tuz oranı.
- Düşük oksijen seviyesi.
- Diğer balıklardan gelen tacizler.
- Yeteri kadar saklanma yeri olmaması.
- Küçük akvaryum boyutu.
- Akvaryumda çok sayıda balık olması.
- Fazla ilaç kullanımı.
- Yanlış beslenme.
- Akvaryumun değiştirilmesi.
- Yalnızlık, yani akvaryumda tek veya az balık olması.
Stres Faktörlerinden Balıkları Korumak İçin
İki farklı stres türü görülebilir. Akut stres, balıklarda ani gelişen ve yeni başlamış stres durumudur. Bu durumlarda balıklarda stres belirtileri açık şekilde görülebilir. Kronik stres, uzun süredir devam eden stres durumunun sonucudur ve belirti vermeyebilir. Akut streste faydalı olabilecek bazı uygulamalar vardır. Ancak kronik stres hiçbir zaman tam olarak iyileştirilemeyebilir ve haftalar, aylar sürecek bir uygulama gerektirebilir. Eğer akvaryumlarda tüm şartlar uygun olduğu halde, ardarda balık ölümleri gerçekleşiyor ise, kronik stres ihtimali çok yüksektir.
Akvaryuma yeni getirilecek balıklar her zaman güvenilir yerlerden alınmalıdır. Eğer yeterince güven duymuyorsanız, yeni gelen balıklar için geçici karantina akvaryumları kullanın. Yeni balıkların, ancak sağlıklı ve sorunsuz olduğunu anladığınızda, gerçek yaşam alanı olacak akvaryumlara yerleştirin. Yeni balıkları gözlemlemek için zaman ayırın. Balıkların davranışlarında durgunluk, farklılık veya hastalık belirtisi olabilecek diğer olasılıkları gözlemleyin. Yüksek kaliteli su, kaliteli beslenme ve uygun barınma ortamı sağlayın. Yeni balıkları akvaryuma dikkatle ekleyin ve gerektiği durumlarda karantina akvaryumu kullanın. Eğer her zaman gözlemci ve dikkatli olursanız, akvaryum balıklarını stres faktöründen korumuş olursunuz.
